تشدید واردات؛ از برکات کوو ایران«برکت»

پایگاه رهنما:

با اوج گرفتنِ پیک جدید کرونا، متاسفانه تعداد مرگ‌و‌میر رسمی رکورد زده و در برخی روزها بیش از 700 نفر از هموطنان خود را از دست می‌دهیم. این اتفاق دردناک باعث شده است تا ضدانقلاب از فرصت استفاده کرده و این‌طور نشان دهند که اگر از روز اول، جلوی واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی گرفته نمی‌شد، ما امروز با بحران کرونا مواجه نبودیم. همچنین تلاش می‌کنند نشان دهند که دلیل اصلی کم‌کاری در حوزه‌ی واردات، این بود که مسئولان در داخل کشور منتظر بودند تا واکسن برکت از راه برسد. به همین خاطر و برای سود مالی بیشتر، واردات را به تاخیر انداختند و مشکلات کنونی را ایجاد کردند. در این گزارش نشان می‌دهیم که شواهد، خلاف این ادعاها را ثابت می‌کند؛ فرض اینکه آمریکایی‌ها به ایران به میزان قابل توجهی واکسن می‌فرستادند، غلط است. شواهد نشان نمی‌دهند که برای واکسن داخلی، در واردات تعلل صورت گرفته باشد. بلکه به عکس، حتی ساخت واکسن برکت، تحریم‌ها علیه ایران را لغو کرد.

• تحریم‌های دارویی آمریکا

مهم‌ترین نکته در خصوص واکسن آن است که اساساً تا اواخر خرداد، ایران تحت شدیدترین تحریم‌های دارویی کرونا توسط آمریکایی‌ها بود. عبدالناصر همتی رئیس سابق بانک مرکزی در این خصوص در آذرماه سال گذشته گفته‌ بود: «از آنجا که خرید واکسن کرونا (covax) بایستی ازمسیر رسمی سازمان بهداشت جهانی انجام گیرد، تاکنون هر روشی برای پرداخت و انتقال ارز مورد نیاز، به خاطر تحریم غیرانسانی دولت آمریکا وضرورت اخذ مجوز اوفک، با مانع مواجه شده است». با اینکه برخی رسانه‌های غرب‌گرا بارها تلاش کردند این واقعیت را کتمان کنند، با این حال در 28 خردادماه سال جاری، بی‌بی‌سی فارسی از «مجاز شدن خرید اقلام مرتبط با همه‌گیری کرونا توسط وزارت دارایی آمریکا برای ایران» خبر داد. یعنی تا پیش از این، با مشکل واردات مواجه بودیم. به همین خاطر پیش از برداشته شدن تحریم اقلام کرونایی، واردات از چین 3 میلیون و 650 هزار دز در 4 ماه بود، ولی پس از آن به بیش از 12 میلیون و 500 هزار دز، فقط در 2 ماه رسید!

• شر مرسان!

روایت سخنگوی ستاد کرونا از تحریم‌ها چنین است: کشوری که به ما واکسن می‌دهد (چین)، می‌گوید «اسم ما را نیاورید»؛ می‌گویند «اگر آمریکا بفهمد به شما واکسن دادیم، برخی مواد تولید واکسن را به ما نمی‌دهد». پر واضح است که دور زدن تحریم‌ها، به آسانی نیست و وقتی از کشوری مثل چین در دولت قبل، 8 سال به عنوان زاپاس تجارت با غرب استفاده شد، دیگر چینی‌ها هم حاضر نیستند ریسک‌های بالایی را تجربه کنند. در چنین شرایطی، برخی گمان می‌کنند که اگر مجوز واردات از آمریکا صادر می‌شد، ایران می‌توانست به صورت میلیونی واکسن‌های آمریکایی را وارد کند. ولی واقعیت این است که هیچ گاه، چنین اتفاقی نمی‌افتاد. اساساً سال‌هاست که آمریکا از غذا و دارو به عنوان ابزاری علیه ملت ایران استفاده کرده تا آنها را به سختی بیندازد و در مقابل حاکمیت قرار دهد. در چنین شرایطی باید به آمریکایی‌ها گفت: ما را به خیر تو امید نیست، شر مرسان!

• چرا تحریم‌ها را برداشتند!؟

یک سوال جدی در خصوص دلیل برداشته شدن تحریم‌ها وجود دارد: چرا آمریکایی‌ها از اواخر خردادماه تحریم‌ها را برداشتند!؟ در مقابل این پرسش، تا کنون تنها یک فرضیه قرار داشته است و آن هم این است که واکسن ایرانی برکت در روزهای ابتدایی همین ماه، مجوز تزریق دریافت کرد و چون آمریکایی‌ها دیدند که دیگر تحریم داروی کرونا فایده‌ای نخواهد داشت، تحریم‌ها را حذف کردند. پیشتر در خصوص مرغ لاین و اجداد و همچنین بنزین نیز همین مسئله رخ داده بود؛ یعنی تا آمریکایی‌ها دیدند که ایران خود به توان تولید دست پیدا کرده، خیلی سریع تحریم‌ها را برداشتند. اکنون اما برخی در مقابل می‌گویند که این پیش‌فرض ساخته و پرداخته‌ی طرفداران و سازندگان واکسن برکت است؛ چرا که آمریکا همزمان با ایران، تحریم‌های ونزوئلا و سوریه را هم برداشت. اما واقعیت این است که وقتی تحریم‌های ایران برداشته شود، ایران می‌تواند محلی برای ترانزیت واکسن به آن دو کشور نیز باشد و عملاً رفع تحریم ایران به معنای رفع تحریم آن دو کشور نیز هست. ضمن اینکه اساساً از سوی آمریکایی‌ها و دیگران، تا کنون فرضیه‌ی دیگری برای برداشته شدن تحریم‌ها ارائه نشده است.

• صرفه‌ی اقتصادی برکت

بنابراین مهم‌ترین برکت واکسن برکت به لحاظ اقتصادی، آن است که باعث شد تحریم‌های در این حوزه برداشته شوند و واردات چندین برابر شود. البته فقط همین ماجرا نیست. قیمت تمام‌شده‌ی واکسن برکت نیز برابر با 200 هزار تومان است که با ارز نیمایی تقریباً بین 8 تا 9 دلار می‌شود. این در حالی است که سایر واکسن‌ها چندین برابر این قیمت هستند. مثلاً فایزر بیش از 23 دلار و مدرنا نیز 25.5 دلار است. ضمن اینکه واردات واکسن‌های خارجی به دلیل مشکل تحریم‌ها، برای ایران گران‌تر نیز تمام می‌شود. حال اگر به این نکته توجه کنیم که اکنون سخن از تزریق دز سوم نیز به میان آمده است و حتی برخی صاحب‌نظران از لزوم تزریق سالانه‌ی واکسن سخن به میان می‌آورند و می‌گویند به مرور، اثر واکسن فعلی از بین می‌رود. بنابراین در چنین شرایطی، حتماً به خط تولید داخلی نیز در کنار واردات نیاز داریم. البته همه‌ی اینها به کنار، همین که تاکنون نزدیک به 3 میلیون دز واکسن برکت تزریق شده است، خود به معنای ایمن شدن 1.5 میلیون از هموطنان در برابر این ویروس منحوس است؛ همین با هیچ رقمی قابل قیاس نیست. بنابراین، حتما این واکسن به صرفه بوده است.

•  مشکل ارز نداریم!

همچنین گمانه‌زنی‎‌ها در مورد اینکه اگر برای برکت هزینه نمی‌کردیم، می‌شد همان ارز را به واردات تخصیص دهیم و وارد کنیم، غلط است؛ چرا که هم‌اکنون نیز ما برای واردات مشکل ارزی نداریم و به کوواکس، روسیه و ... ارز داده‌ایم ولی هنوز به همان میزان واکسن دریافت نکرده‌ایم. البته از حق نگذریم چین همکاری خوبی داشته و با سایر کشورها قابل قیاس نیست. در مجموع، باید گفت که نه تولید، جای تلاش برای واردات را می‌گیرد و نه واردات جای تولید را. همچنین، تصور اینکه آمریکایی‌ها به ما چند میلیون دز واکسن می‌دادند نیز، واقعی نیست. جالب آنکه داده‌های Airfinity نشان می‌دهد در ماه مارچ، صادرات واکسن از آمریکا و انگلیس صفر بوده است! در سایر ماه‌های سال هم این رقم در مقایسه با بقیه صادر‌کننده‌ها، یک درصد میزان تولید بوده است. اطلاعاتی که در ماه می سال 2021 منتشر شده نشان می‌دهد که کشورهای چین 42 درصد، هند 35 درصد صادرات واکسن کرونا را به سایر کشورها داشته‌اند و در مقابل آمریکا تنها یک درصد از واکسن تولیدی خود (فایزر و جانسون اند جانسون) را به سایر کشورهای جهان صادر کرده است که تنها شامل 3 میلیون دوز از این واکسن می‌شود. بنابراین آمریکایی‌ها حتی اگر زودتر تحریم‌هایشان را برمی‌داشتند، مردم دست‌کم در اسفند 1399 و فروردین و اردیبهشت سال جاری، 15 میلیون دز بیشتر از واکسن وارداتی استفاده می‌کردند. اما حتی همین کار را نیز نکردند!